اثر پوشش های درختی بر شاخص های زیستی خاک سطحی در یک اکوسیستم جنگلی جلگه ای

Authors

بهناز صمدزاده

دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس یحیی کوچ

دانشگاه تربیت مدرس سید محسن حسینی

دانشگاه تربیت مدرس

abstract

سابقه و هدف: خاک بخش مهمی از اکوسیستم ها به حساب می آید که گونه های مختلف درختی با تفاوت در زیتوده رو زمینی و زیرزمینی، ساختار تاج، کیفیت و کمیت لاشبرگ تحت شرایط عرصه ای یکسان بر ویژگی های آن اثرات مختلفی دارند. با توجه به اهمیت شناخت و مطالعه مشخصه های زیستی، شاخص های مناسب برای ارزیابی کیفیت و سلامت خاک، در این تحقیق به مطالعه تغییرپذیری زیتوده ریزریشه ها، تعداد و زیتوده کرم های خاکی و میزان تصاعد دی اکسید کربن از خاک سطحی به تفکیک گونه های بومی پهن برگ سطوح جلگه ای شمال کشور (ممرز، لرگ، بلندمازو و افراپلت) پرداخته شده است. مواد و روش ها: پس از جنگل گردشی در عرصه جنگلی جلگه ای واقع در شهرستان نور، گروههایی (لکه هایی) از گونه های پهن برگ مذکور شناسایی و از هر گونه درختی 5 درخت سالم در یک کلاسه قطری یکسان انتخاب گردید. در زیر هر تک درخت جنگلی عمل نمونه برداری خاک و لاشبرگ در راستای شمالی انجام پذیرفت. نمونه برداری در فصل رویش (مردادماه) از دو موقعیت کنار تنه اصلی درخت و دور از تنه (زیر تاج درخت) در میکروقطعه نمونه (سطح30 × 30 سانتی متری و عمق 15سانتی متر) صورت گرفت. یافته ها: تجزیه واریانس مشخصه های کیفی لاشبرگ، مشخصه های فیزیکی (بجز رس و رطوبت) و شیمیایی خاک حاکی از وجود تفاوت آماری معنی دار در بین گونه های درختی مورد مطالعه می باشد. بیشترین زیتوده ریزریشه بطور معنی دار به خاک تحتانی گونه لرگ (79/92 گرم بر متر مربع) اختصاص داشته و گونه های افراپلت (46/71 گرم بر متر مربع)، ممرز (21/62 گرم بر متر مربع) و بلندمازو (44/31 گرم بر متر مربع) در رتبه های بعدی قرار داشتند. بیشترین تراکم کرم های خاکی به خاک تحتانی گونه ممرز (50/2 عدد در متر مربع) اختصاص داشته و تفاوت آماری معنی داری را با گونه های درختی افراپلت و لرگ (90/1 عدد در متر مربع) و بلندمازو (70/0 عدد در متر مربع) نشان داد. زیتوده کرم های خاکی در بخش تحتانی بلندمازو (61/8 میلی گرم در متر مربع) به طور معنی داری کمتر از گونه های درختی افراپلت (21/24 میلی گرم در متر مربع)، لرگ (66/24 میلی گرم در متر مربع) و ممرز (59/29 میلی گرم در متر مربع) بوده است. بالاترین مقدار تصاعد دی اکسید کربن از خاک، بطور معنی دار، به ترتیب تحت پوشش درختی ممرز (47/0 میلی گرم دی اکسید کربن در گرم خاک در روز)، افرا پلت (44/0 میلی گرم دی اکسید کربن در گرم خاک در روز)، لرگ (32/0 میلی گرم دی اکسید کربن در گرم خاک در روز) و بلندمازو (27/0 میلی گرم دی اکسید کربن در گرم خاک در روز) مشاهده شد. مطابق با نتایج، پارامترهای کیفی لاشبرگ و خاک متأثر از موقعیت نمونه برداری در میان گونه های درختی مورد مطالعه نبوده است. بررسی همبستگی بین مشخصه های زیستی با پارامترهای لاشبرگ و فیزیکوشیمیایی خاک بیانگر تأثیر بیشتر شاخص های کیفی لاشبرگ و شیمی خاک بر پارامترهای زیستی می باشد. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش حاکی از آنست که حضور درختان جنگلی تأثیر متفاوت قابل توجهی بر شاخص های زیستی و همچنین مشخصه های کیفی لاشبرگ و فیزیکوشیمیایی خاک دارد. نتایج این پژوهش می تواند در خصوص اولویت بندی انتخاب گونه پهن برگ جهت احیای مناطق تخریب یافته بخش جلگه ای شمال کشور به مدیران کمک شایانی نماید.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اثر پوشش های جنگلی پهن برگ و سوزنی برگ بر شاخص های میکروبی خاک

سابقه و هدف: افزایش روز افزون میزان گازهای گلخانه‌ای (به ویژه گازهای دی اکسید کربن، متان و نیتروز اکسید) و تغییرات اقلیمی بر کسی پوشیده نیست (17). پژوهش‌های صورت گرفته نشان می‌دهند که تغییرات این گازها تا حد زیادی متاٌثر از تغییرپذیری شاخص‌های میکروبی کربن و نیتروژن خاک می‌باشند (16). یکی از راه‌های مهم و تاٌثیرگذار در کاهش میزان این گازها و اثرات مخرب آنها پیدا کردن راهکاری برای ترسیب و ذخیره‌سا...

full text

تأثیر تغییر کاربری اکوسیستم های جنگلی بر شاخص های فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک

در این پژوهش اثر تغییر کاربری اراضی جنگلی به مرتع و زمین های زراعی بر برخی شاخص های فیزیکی، شیمیایی و زیستی منطقه پردانان پیرانشهر بررسی شد. ویژگی های فیزیکی و شیمیایی نمونه های خاک شامل بافت، ph، هدایت الکتریکی، کربنات کلسیم معادل، مقدار قابل جذب برخی عناصر (پتاسیم، فسفر، سدیم، کلسیم و منیزیم) اندازه گیری شد. برخی ویژگی های میکروبی (کربن زی تودۀ میکروبی، قابلیت دسترسی کربن، تنفس پایه، تنفس برا...

full text

تنوع ساختار مؤلفه تنوع زیستی در اکوسیستم های جنگلی، مطالعه موردی از جوامع درختی انجیلی (Parrotia persica C.A. Meyer)

داشتن اطلاعات کمی مناسب از ساختار توده‌های جنگلی در شرایط طبیعی اولین گام در حفاظت و احیاء رویشگاه‌های گونه‌های در معرض انقراض می‌باشد. به منظور کمی‌سازی ویژگی‌های ساختاری توده‌های انجیلی، این پژوهش در جنگل‌های بخش پاتم خیرود نوشهر انجام شد. سه توده یک هکتاری انتخاب و در هر توده، شبکه آماربرداری 30×30 پیاده و در محل تقاطع اضلاع شبکه قطر برابر سینه، ارتفاع درخت، قطر تاج، فاصله بین درختان و زاویه...

full text

اثر پوشش های جنگلی، مرتعی و زراعی بر مشخصه های میکروبی و فعالیت های آنزیمی خاک

سابقه و هدف: تخریب رویشگاههای جنگلی و تغییر کاربری اراضی از جمله عوامل مؤثر بر تغییرپذیری مشخصه‌های خاک به شمار می-روند. مشخصه‌های میکروبی و فعالیت‌های آنزیمی، به عنوان شاخص‌های سلامت خاک، پویاترین و حساس‌ترین مشخصه‌های خاک محسوب می‌شوند که نقش مهمی در چرخه عناصر غذایی، حاصل‌خیزی درازمدت و جریان انرژی در خاک دارند. این مشخصه‌ها اطلاعات مفید و کاملی در مورد چرخه بیوژئوشیمیایی عناصر نشان می‌دهند،...

full text

اثر اندازه روشنه های پوشش تاجی بر فعالیت های زیستی و اجزای ماده آلی خاک در یک توده جنگلی راش

در اکوسیستم های جنگلی، روشنه های پوشش تاجی اهمیت زیادی در چرخه عناصر غذایی دارند. در پژوهش حاضر، ارتباط سطوح مختلف روشنه ها (200، 400، 600 و >600 مترمربع) با مشخصه های زیستی (زی توده کرم های خاکی، تنفس میکروبی، معدنی شدن نیتروژن، زی توده میکربی کربن، زی توده میکروبی نیتروژن، کربن و نیتروژن آلی ذره ای) و فیزیکوشیمیایی (وزن مخصوص ظاهری، بافت، رطوبت، اسیدیته، کربن، نیتروژن، فسفر، پتاسیم و کلسیم قا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهش های حفاظت آب و خاک

جلد ۲۳، شماره ۵، صفحات ۱۰۵-۱۲۱

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023